Borsa yatırımcısı bu yıla çok iyi başlamıştı. Borsa İstanbul yılın ilk aylarında enflasyonun çok üzerinde kazanç sağladı. Bu artış bir süre daha dalgalı da olsa sürdü. BİST100 endeksi 18 Temmuz'da 11.250 puan ile zirveyi gördü. O günden bugüne ise deyim yerindeyse her şey tepetaklak oldu. Endeks Temmuz'dan Eylül'e yüzde 20 değer kaybederek ayı piyasasına girdi. Şu anda borsada testere piyasası yaşanıyor. Hacim düşük, oynaklık yüksek. Sabah yükselişle açılan borsa akşam sert düşüşle günü sonlandırabiliyor ya da tam tersi. Bu durumun belli başlı sebepleri var.
|
1- FAİZ ORANLARI YÜKSEK
Faiz oranları yükselmesi genellikle borsalar için kötü olmuştur. Mevduat faizleri yüksek olduğu için tasarruf sahiplerinin çoğu birikimlerini risksiz olarak gördükleri bu enstrümana yatırıyor. Eğer ekonomi politikalarında yatırımcıyı hareketlendirecek yeni bir hikaye yoksa borsa yüksek faiz zamanlarında geriliyor. 2003 yılında faiz oranları düşmeye başlasa da hala çok yüksek seviyelerdeydi. Buna rağmen borsa o yıl yüzde 79,61 değer kazandı. Bunun en büyük sebebi o dönem yürütülen kapsamlı reform programlarıydı.
2- YABANCI YATIRIMCI İLGİSİ DÜŞÜK
Yabancı yatırımcıların Mayıs ayından itibaren borsaya giriş yapmaları bekleniyordu. Ancak bu gerçekleşmedi. Hatta tam tersi yoğun çıkışlar yaşandı. Yurt dışı yerleşikler yılbaşından bu yana 2 milyar 385 milyon dolarlık hisse satışı yaptı.
3- YERLİ YATIRIMCI BORSADAN UZAKLAŞIYOR
Yabancı yatırımcı girişinin olmadığı yerde yükseliş umudu yerlilere kalıyor. Yerli yatırımcı ise yüksek faizin de etkisiyle borsaya pek ilgili değil. Hatta pek çok yatırımcı borsa hesabını kapatıyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu'nun verilerine göre, yatırımcı sayısı dört ayda 1,2 milyon kişi azaldı. Yatırımcı sayısı 7,1 milyon kişiye indi.
4- HALKA ARZLARA İLGİ DÜŞÜK
Özellikle pandemi ile başlayan süreçte halka arzlar borsadaki yükselişin tetikleyicisi olmuştu. Artık halka arzlara da pek fazla ilgi yok. Halka arz olan birçok şirketin hissesi açılıştan sonra düşüşe geçti. BİST100 "Halka Arz" endeksi de bu ay yüzde 6 civarında geriledi.
5- VOLATİLİTE YÜKSEK
Borsada volatilite, yani oynaklık çok yüksek seviyede. Hisse bazlı ayrışma da yaşanıyor. Borsa artıya geçse bile yüksek oranlarda düşüş yaşayan hisseler olabiliyor. Pek çok hissede yatırımcılar ciddi kayıplarla karşı karşıya. Bu durumun psikolojik etkisi nedeniyle yatırımcılar zarardan satış yapabiliyor. Durum böyleyken yeni hisse almaktan da çekiniyorlar.
6- ŞİRKET BİLANÇOLARI ZAYIF
Borsada ikinci çeyrek bilanço dönemi kısa bir süre önce bitti. Çoğu şirketin bilançosu beklentinin altında kaldı. Özsermaye ve karlılıklarda azalmalar yaşanıyor. Üçüncü çeyrek bilanço dönemi için de tahminler pek iyi değil. Ekonomik aktivitede yaşanan zayıflama bunun önemli bir nedeni. Diğer nedeni ise ihracatçı şirketlerin döviz kurları nedeniyle maliyet baskısı altında olmaları.
7- DÖVİZ KURLARI YATAY
Genellikle borsa ile döviz kurları arasında paralel bir ilişki yaşanır. Dolar/TL'de yaşanan artış, bir süre sonra borsaya da yükseliş olarak yansır. Bu sene kurlar yatay bir seyir içinde seyretti. Borsanın tahminlerin altında bir performans göstermesinin nedenlerinden biri de bu.
KURUMSAL
